Evcil Hayvanlarda Uyku Bozuklukları Yaşanabilir Mi?
Kediler ve köpekler, insanlarla aynı uyku bozukluklarının çoğunu yaşarlar. Uykusuzluk çeken bir evcil hayvan ebeveyni, bir gece uyandığında dört ayaklı arkadaşının da aynı derecede huzursuz olduğunu fark edebilir! Ve tıpkı insanlar gibi, uyku apnesi olan evcil hayvanlar da uykularında horlar ve sık sık sarsılarak uyanırlar.
Tedavi de oldukça benzerdir; melatonin, ağrı kesici ilaçlar ve stres yönetimi, uyku bozukluğu olan evcil hayvanların yaşam kalitesini artırabilir. Evcil hayvanlarda en sık görülen uyku bozukluklarına ve daha iyi bir uyku çekmelerine yardımcı olmak için neler yapabileceğinize bir göz atın.
Uyku Apnesi
Uyku apnesi, uyku esnasında solunumun durması olarak tanımlanabilir. Solunum yolları geçici olarak daraldığında veya çöktüğünde ortaya çıkar. Bu olduğunda evcil hayvan aniden uyanır ancak bir dakikadan kısa bir süre içinde tekrar uykuya dalar. Uyku apnesi olan evcil hayvanlar, düşük uyku kalitesi nedeniyle yüksek sesle horlama ve düşük enerji gibi semptomlar yaşarlar.
Uyku apnesi, köpeklerde çok nadirdir ve kedilerde neredeyse hiç görülmez. Ancak bozukluk, potansiyel olarak yaşamı tehdit ettiğinden, uyku apnesinden şüphelenen sahipler tedavi seçenekleri hakkında bir veterinerle konuşmalıdır.
Köpeklerde uyku apnesi için bir risk faktörü obezitedir. Köpeğiniz obezse veterineriniz egzersiz ve kısıtlı bir diyet yoluyla kilo vermeyi önerebilir. Risk altında olan bir diğer grup ise, puglar gibi anormal şekilli hava yollarına sahip köpek cinsleridir. Bu durumda, uyku apnesinin tek tedavisi, daha iyi hava akışını sağlamak için rekonstrüktif cerrahidir.
Insomnia (Uykusuzluk)
Pek çok insan uykusuzluğa aşinadır. Bu, gece yarısı sık sık uyanma ve tekrar uykuya dalma güçlüğü ile karakterize bir uyku bozukluğudur. Uykusuzluk çeken evcil hayvanlar, geceleri artan hareketlilik, mızmızlanma veya ağlama ile sahiplerini ayakta tutabilir. Uykusuzluk ayrıca gündüz uyku hali ve oyuna daha az ilgi gösterme ile de ilişkilidir.
Evcil hayvanlar için uykusuzluğun her zaman altta yatan bir nedeni vardır. Artrit veya yeni bir yaralanma nedeniyle acı çekiyor olabilirler. Belki de çevrelerindeki bir şey strese veya endişeye neden oluyor ve bu da gözlerini kapatmalarını neredeyse imkansız hale getiriyor olabilir. Yaşlı evcil hayvanlar, doğal olarak bilişsel gerileme yaşarlar ve bu da uyku-uyanıklık döngülerini bozabilir.
Tedavi, uykusuzluğun nedenine bağlı olacaktır. Örneğin, bir veteriner ağrıyan eklemleri, iyileşen bir yaralanmayı veya cilt alerjilerini yönetmek için ağrı kesici veya antihistaminik reçete edebilir. Omega-3 yağ asitleri, bilişsel işlevi desteklerken melatonin, evcil hayvanların geceleri uykuya dalmasına yardımcı olur. Diğer uyku bozukluklarının aksine, uykusuzluk tedavisi tamamen bozukluğun kendisinden ziyade nedenini ele almakla ilgilidir.
Narkolepsi
Narkolepsi, hem kedilerde hem de köpeklerde görülebilir. Narkolepsisi olan bir evcil hayvan, uyarı vermeden bilincini kaybeder ve uykunun hızlı göz hareketi (REM) aşamasına girer. Vücutları gevşer ve yere düşerler. Narkolepsi için yaygın tetikleyiciler arasında heyecan verici olaylar ve fiziksel aktivite yer alır. Narkoleptik ataklar, endişe verici görünebilir ancak ne acı verici ne de hayati tehlike oluşturur.
Hayvan sahipleri, narkoleptik atakları önleyemese de ilaç tedavisiyle sıklıklarını azaltabilirler. Hiperaktiviteyi azaltabilen ve gün boyunca uyanıklığı teşvik edebilen reçeteli ilaçlar mevcuttur. Hiperaktivitenin azalması, evcil hayvanların, sahibinin eve gelmesi veya köpek parkına gezi gibi heyecan verici durumlarda bir atak yaşama olasılığını azaltır.
Evcil hayvan ebeveynleri, evcil hayvanlarının narkoleptik ataklarını neyin tetiklediğini de öğrenmelidir. Bir epizodun (ruh halinin dalgalanması durumu) gerçekleşmek üzere olduğunu bildiklerinde evcil hayvanı nazikçe uyandırmaya hazırlanarak süresini kısaltabilirler. Gürültü, konuşma veya okşama gibi dış uyaranlar, evcil hayvanınızın saniyeler içinde bilincini yeniden kazanmasına yardımcı olabilir.
Katapleksi
Katapleksi, narkolepsiye benzer; aradaki temel fark, katapleksik hayvanların atak boyunca bilinçli kalmasıdır. Ayrıca katapleksi, fiziksel aktiviteden ziyade yoğun duygulardan kaynaklanır. Evcil hayvan, geçici kas felci ile yan yatar. Bununla birlikte, çevrelerinin tamamen farkında olurlar. Evcil hayvanın hala uyanık olduğunu söyleyebilirsiniz çünkü gözleri açıktır ve hareketi takip eder. Tıpkı narkolepsi gibi, ataklar ağrısızdır ve genellikle bir dakikadan kısa sürer.
Katapleksi tedavisi, evcil hayvanın heyecanını, stresini veya korkusunu neyin tetiklediğini öğrenmeyi içerir. Bu durumlardan kaçınmaya veya mümkünse azaltmaya çalışın. Bozukluğun kendisi zararsız olsa da katapleksi, evcil hayvanları diğer hayvanların yanında veya dış ortamlarda saldırıya karşı savunmasız bırakır. Merdivenler, havuzlar ve köpek parkları çevresinde evcil hayvanınızı denetleyin. Sahipleri, nazik sözler ve nazikçe sevme ile evcil hayvanları katapleksi nöbetinden çıkarabilir.
Uyku bozuklukları, gündüz uyku hali veya anormal davranış sorunlarına neden olarak bir evcil hayvanın yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Uyku bozuklukları, nadiren yaşamı tehdit etse de evcil hayvanın hayatını dolu dolu yaşayabilmesi için veterinerinize danışmanız gerekir. Doğru tedavi ile bazı uyku bozuklukları iyileştirilebilir bile! Bir veterinerle ne kadar erken konuşursanız tüylü bebeğiniz o kadar erken iyi bir gece uykusu çekebilir.
