Saçkıran genellikle kedilerde, özellikle de ev içi kedilerinde görülür. Neyse ki, bu oldukça bulaşıcı ve yaşamı tehdit etmeyen enfeksiyon önlenebilir ve ne yapacağınızı biliyorsanız tedavi edilebilir.
Saçkıran Nedir?
Saçkıran, birbirinden farklı hayvan türlerini etkileyen bir mantar enfeksiyonudur. Aynı zamanda dermatofitoz olarak da adlandırılır. Kedilerde saçkıran vakalarının yaklaşık yüzde 98’ine Microsporum canis mantarı neden olur. Kolayca bulaştığı için kediler genellikle bu mantarla enfekte olur. Saçkıran, cildin üst tabakasını etkiler ve mantarların veya sporların bir kedinin derisiyle temas etmesiyle ortaya çıkar.
Kedilerde Saçkıran Belirtileri
Saçkıran lezyonları ciltte tüysüz, pullu, kırmızı halkalar oluşturur. Ayrıca oldukça kaşınırlar. Bu yuvarlak lezyonlar genellikle bir kedinin ön bacaklarında, kulaklarında veya diğer kısımlarında görülür, ancak özellikle şiddetli enfeksiyonlarda herhangi bir yerde ortaya çıkabilir. Kedinizi severken saçkıranı fark edebilirsiniz. Önce küçük bir saç dökülmesi alanı görünür ve daha sonra daha fazla incelemenin ardından, bu tüysüz cilt yamasında kırmızı bir halka bulursunuz.
Saçkıranın Nedenleri
Kediler, saçkıranın mantar sporlarını taşıyabilir ve hastalığın semptomlarını gösterebilir veya hiç semptom göstermeyebilir. Sporlar, doğrudan veya dolaylı olarak diğer kedilere oldukça kolay bir şekilde yayılabilir. Kediniz, saçkıranı olan başka bir hayvana dokunurken doğrudan temas halinde olduğunda enfeksiyon kapabilir. Kediniz, bir taşıyıcı veya enfekte bir evcil hayvanın temas ettiği yatak takımlarına, yiyecek ve su kaplarına, oyuncaklara ve diğer öğelere dokunarak dolaylı olarak saçkıran olabilir.
Saçkıran Kedinizden Size Bulaşabilir mi?
Saçkıran, zoonotik bir hastalıktır, bir hayvandan insana bulaşabilir. Kişide saçkıran enfeksiyonu, bir kişi enfekte olmuş veya taşıyıcı bir kediyi evcilleştirdikten sonra meydana gelir, ancak aynı zamanda, enfekte bir kedi tarafından kullanılan eşyalara dokunulduğunda da ortaya çıkabilir. Yaşlılar ve çocuklar gibi bağışıklığı zayıfla olan kişiler, saçkırana yakalanmaya daha yatkındır.
Saçkıran Nasıl Teşhis Edilir?
Yuvarlak bir lezyonun saçkıran olduğunu ve başka bir tür saç veya cilt sorunu olmadığını doğrulamak için, veterineriniz teşhis için testler yapabilir:
- Wood’s lamp: Wood’s lamp olarak adlandırılan özel siyah bir ışık, mantarın sarımsı yeşil renkte parlamasına neden olur. Bu test, yapılması basit ve non-invaziv (Kan almaya gerek olmadan) bir testtir, ancak her zaman doğru değildir. Lamba, ölü deri hücreleri, topikal merhemler ve diğer lifler dahil olmak üzere başka şeylerin parlamasını sağlayabilir, bu nedenle değerlendirme için kullanılan tek bir testtir.
- Microsporum: Veterineriniz, mikroskop altında Microsporum adı verilen mantar sporlarını bulmaya çalışır. Lezyonun üzerine yerleştirilen şeffaf bir bant parçası, daha sonra boyanabilen hücreleri alır. Özel bir mor leke, içinde çizgiler bulunan küçük elipslere benzeyen saçkıran sporlarının mikroskop altında görünmesini sağlar. Bu testte bile sporları görmek hala zor olabilir.
- Kültür: Saçkıranı teşhis etmenin en doğru yollarından biri, kedinizin kürkünden ve derisinden örnekler alarak, mantarın büyüyüp büyümediğini görebilmek için onları özel bir kültür ortamına yerleştirmektir. Sonucu bir haftadan fazla süren çok yavaş bir yöntemdir.
- Biyopsi: Cilt biyopsisi uygulamak saçkıranı teşhis etmenin en istilacı yoludur, ancak aynı zamanda çok doğrudur. Bu yöntem, bir deri parçasını kesip mikroskobik analiz için bir laboratuvara göndermeyi gerektirir. Sonuç almak birkaç gün sürebilir.
- PCR: Saçkıranı tespit etmenin en yeni yöntemi, daha yaygın olarak PCR olarak adlandırılan, invazif olmayan bir polimer zincir reaksiyonu testidir. Kültür testi gibi, PCR testi de deri ve saç kullanır ancak saçkıranı yalnızca birkaç gün içinde tespit edebilir.
Bu farklı testler, kedinizin saçkıranı olduğunu doğrulayacaktır. Veterineriniz daha sonra mantar enfeksiyonunu uygun ilaçlarla tedavi edebilecektir. Veterineriniz, bu zoonotik hastalığın başka bir göstergesi olarak, kedinizin lezyonlarına benzeyen herhangi bir lezyonunuz olup olmadığını da sorabilir.
Saçkıran Diğer Hastalıkları Taklit Edebilir
Saçkıran lezyonları diğer sorunlara benzer görünebilir, bu nedenle veterinerinizin birden fazla test yapması gerekebilir. Örneğin pire ve uyuz (hem demodektik hem de sarkoptik tipler) saç dökülmesine ve kaşınmaya neden olabilir. Bazı kediler, alerjiler veya stres, endişe nedeniyle kırmızı olana kadar tüylerini yalayıp derilerini tahriş eder. Yanlış teşhis, kedinize yanlış türde ilaç verileceği anlamına gelmektedir.
Saçkıran Nasıl Tedavi Edilir?
Veteriner hekiminiz kedinize saçkıran teşhisi koyduysa, enfeksiyonu tedavi etmek için muhtemelen bir mantar önleyici ilaç yazacaktır.
Bazen saçkıranı ağızdan tedavilerle birlikte tedavi etmek için topikal merhemlerde kullanılır. Hem oral hem de topikal tedavi yöntemlerini kullanmak hem derideki sporları öldürür hem de kedideki enfeksiyonu sistematik olarak bastırılmasını sağlar.
Son olarak, saçkıran olan bir kediniz varsa, kalan sporları öldürmek için ev ortamınızı dezenfekte etmeniz gerekir. Saçkıran mantarının sporlarını öldürmek için genel temizlik rutininizden sonra yüzeylerde doğru oranda seyreltilmiş ağartma solüsyonları kullanın. Alanın dezenfekte edilmesini sağlamak için çamaşır suyu solüsyonunu bir yüzeyle tam on dakika boyunca temas halinde tutun.
Saçkıran Nasıl Önlenir?
Saçkıran kedilerde oldukça bulaşıcı olmasına rağmen uygun adımlar atılırsa önlenebilir. Evcil hayvanınıza dokunmadan önce ve sonra ellerinizi yıkamak, sizin veya kedinizin saçkıran ile enfekte olma olasılığını azaltmanın en kolay yoludur. Bunun dışında, kedinizin evinizde yaşamayan kedilerle oynamasına izin vermeyin, siz ve kediniz için sıhhi bir yaşam ortamı sağlayın ve saçkıran varsa doktorunuz bunu belirleyene kadar kedinize dokunmaktan kaçının.
